Hemant Ramesh Nandanwar Ias: आयएएस हेमंत रमेश नंदनवार यांचा जीवन परिचय
Hemant Ramesh Nandanwar Ias
Hemant Ramesh Nandanwar Ias Biography: हेमंत रमेश नंदनवार हे मूळचे महाराष्ट्र राज्यातील असून, २००७ बॅचचे छत्तीसगड कॅडरचे आयएएस अधिकारी आहेत. प्रशासकीय सेवेत येण्यापूर्वी त्यांनी अभियांत्रिकी (Engineering) क्षेत्रात पदवी शिक्षण पूर्ण केले आहे. त्यांच्या प्रशासकीय कारकिर्दीत, त्यांनी छत्तीसगडमधील अनेक महत्त्वाच्या जिल्ह्यांमध्ये जिल्हाधिकारी (Collector) म्हणून यशस्वीपणे काम पाहिले आहे. यामध्ये औद्योगिकदृष्ट्या महत्त्वाचे जिल्हे रायगड आणि कोरबा, तसेच आदिवासीबहुल जशपूर जिल्ह्याचा समावेश आहे. जिल्हाधिकारी म्हणून त्यांनी औद्योगिक विकास, आदिवासी कल्याण आणि मूलभूत सोयीसुविधांच्या अंमलबजावणीवर लक्ष केंद्रित केले.
राज्य प्रशासनामध्ये त्यांनी भूमी अभिलेख, पर्यटन, उच्च शिक्षण यांसारख्या विभागांचे संचालक (Director) म्हणून महत्त्वपूर्ण जबाबदाऱ्या सांभाळल्या आहेत. तसेच, त्यांनी पर्यावरण आणि गृह निर्माण यांसारख्या विभागांमध्ये सचिव म्हणूनही योगदान दिले आहे. त्यांच्या कार्यक्षमतेमुळे आणि संवेदनशील प्रशासनामुळे त्यांची गणना छत्तीसगड प्रशासनातील प्रमुख अधिकाऱ्यांमध्ये होते. आयएएस अधिकारी हेमंत रमेश नंदनवार (Hemant Ramesh Nandanevar) यांचा जीवन परिचय आणि त्यांच्या प्रशासकीय कारकिर्दीची सविस्तर माहिती खालीलप्रमाणे १००० शब्दांमध्ये स्टेप बाय स्टेप सादर करत आहे:
आयएएस हेमंत रमेश नंदनवार बायोडाटा: IAS Nandanwar Hemant Ramesh Biography
आयएएस अधिकारी हेमंत रमेश नंदनवार हे भारतीय प्रशासकीय सेवेतील (Indian Administrative Service – IAS) एक अनुभवी, संवेदनशील आणि कार्यक्षम अधिकारी आहेत. ते मूळचे महाराष्ट्र राज्यातील असून त्यांनी प्रामुख्याने छत्तीसगड (Chhattisgarh) राज्याच्या प्रशासनामध्ये महत्त्वपूर्ण योगदान दिले आहे. त्यांच्या प्रशासकीय प्रवासात त्यांनी विविध जिल्ह्यांमध्ये आणि विभागांमध्ये नेतृत्व केले आहे.
1️⃣ प्रारंभिक जीवन, शिक्षण आणि प्रेरणा:
जन्म आणि मूळ (Birth and Origin):-
मूळ राज्य: हेमंत रमेश नंदनवार हे मूळचे महाराष्ट्र राज्यातील रहिवासी आहेत. महाराष्ट्रातील शिक्षण आणि सामाजिक मूल्यांची छाप त्यांच्या व्यक्तिमत्त्वावर दिसून येते.
कौटुंबिक पार्श्वभूमी:-
एका सामान्य किंवा मध्यमवर्गीय कुटुंबातून येऊन त्यांनी हे मोठे यश मिळवले.
अभियांत्रिकी शिक्षण (Engineering Education):-
पदवी: प्रशासकीय सेवेत येण्यापूर्वी हेमंत नंदनवार यांनी अभियांत्रिकी (Engineering) क्षेत्रात पदवी शिक्षण पूर्ण केले. अभियांत्रिकीच्या शिक्षणाने त्यांना समस्यांचे विश्लेषण करण्याची, तांत्रिक उपायांचा अवलंब करण्याची आणि प्रकल्पांचे व्यवस्थापन करण्याची क्षमता दिली. हे कौशल्य त्यांना प्रशासकीय कारकिर्दीत, विशेषतः पायाभूत सुविधा आणि तांत्रिक प्रकल्पांचे व्यवस्थापन करताना उपयोगी ठरले.
युपीएससीची तयारी आणि प्रेरणा (UPSC Preparation and Motivation)
अभियांत्रिकीची पदवी घेतल्यानंतर, त्यांनी देशाच्या धोरण निर्मिती आणि लोककल्याणासाठी थेट काम करण्याच्या उद्देशाने केंद्रीय लोकसेवा आयोगाची (UPSC) नागरी सेवा परीक्षा देण्याचे ध्येय निश्चित केले.
यशाचे वर्ष आणि बॅच:-
त्यांनी २००७ साली ही परीक्षा यशस्वीपणे उत्तीर्ण केली. ते २००७ च्या प्रतिष्ठित बॅचचे आयएएस अधिकारी आहेत.
कॅडर:-
त्यांना छत्तीसगड (Chhattisgarh) कॅडर मिळाले. २००७ मध्ये छत्तीसगड राज्य वेगाने विकसित होत होते, त्यामुळे प्रशासकीय संस्था बळकट करण्याच्या आणि नवीन योजना राबविण्याच्या अनेक संधी त्यांना मिळाल्या.
2️⃣ प्रशासकीय कारकिर्दीतील महत्त्वाच्या भूमिका (२००७ पासून)
हेमंत नंदनवार यांचा प्रशासकीय प्रवास विविध जिल्ह्यांमध्ये जिल्हाधिकारी म्हणून नेतृत्व करण्यापासून ते राज्य सरकारच्या उच्च स्तरावरील धोरणात्मक भूमिकांपर्यंत पसरलेला आहे.
🔸 जिल्हा स्तरावरील नेतृत्व (District Level Leadership – Collector)
प्रशासकीय सेवेत रुजू झाल्यावर त्यांनी छत्तीसगडमधील अनेक महत्त्वाच्या जिल्ह्यांमध्ये जिल्हाधिकारी (Collector) आणि जिल्हा दंडाधिकारी (District Magistrate) म्हणून यशस्वीपणे काम पाहिले आहे.
रायगड (Raigarh) जिल्हाधिकारी:-
रायगड हा औद्योगिक आणि खाणकाम (Mining) क्षेत्रासाठी महत्त्वाचा जिल्हा आहे. या जिल्ह्याचे व्यवस्थापन करताना त्यांनी औद्योगिक विकास, पर्यावरणीय नियमांचे पालन आणि स्थानिक लोकांच्या समस्यांचे निराकरण यावर लक्ष केंद्रित केले.
जशपूर (Jashpur) जिल्हाधिकारी:-
जशपूर हा प्रामुख्याने आदिवासीबहुल आणि शैक्षणिकदृष्ट्या मागासलेला प्रदेश आहे. येथे जिल्हाधिकारी म्हणून काम करताना त्यांनी शिक्षण, आरोग्य आणि आदिवासी विकास योजनांची प्रभावी अंमलबजावणी करण्यावर भर दिला.
कोरबा (Korba) जिल्हाधिकारी:-
कोरबा हा छत्तीसगडमधील एक महत्त्वाचा ऊर्जा (Power) आणि खाणकाम केंद्र असलेला जिल्हा आहे. या जिल्ह्याचे व्यवस्थापन करताना त्यांनी ऊर्जा प्रकल्पांचे नियमन, औद्योगिक संबंध आणि पर्यावरण संरक्षणाचा समतोल साधला.
जिल्हाधिकारी म्हणून त्यांनी महसूल व्यवस्थापन, कायदा व सुव्यवस्था, सार्वजनिक वितरण व्यवस्था (PDS) आणि कल्याणकारी योजनांची अंमलबजावणी** यांसारख्या कामांमध्ये महत्त्वपूर्ण योगदान दिले.
🔹 महत्त्वपूर्ण प्रशासकीय विभाग आणि पदे:
जिल्हा प्रशासनातील यशस्वी कार्यकाळानंतर, त्यांची नियुक्ती राज्य सरकारच्या सचिवालयात आणि विशेष प्राधिकरणांमध्ये झाली.
संचालक (Director), भूमी अभिलेख (Land Records):-
या भूमिकेत त्यांनी भूमी अभिलेखांचे आधुनिकीकरण (Digitization) आणि महसूल प्रशासनात सुधारणा करण्यावर काम केले.
संचालक, पर्यटन (Director, Tourism):-
छत्तीसगडमध्ये पर्यटनाला चालना देण्यासाठी त्यांनी धोरणे आणि योजना विकसित केल्या.
संचालक, उच्च शिक्षण (Director, Higher Education):-
या विभागात त्यांनी राज्याच्या उच्च शिक्षण प्रणालीला बळकट करण्यासाठी आणि शैक्षणिक गुणवत्तेत सुधारणा करण्यासाठी कार्य केले.
सचिव, पर्यावरण आणि गृह निर्माण (Secretary, Environment and Housing):-
त्यांनी पर्यावरण संरक्षण आणि गृहनिर्माण (Housing) यांसारख्या महत्त्वाच्या सामाजिक विभागांमध्ये सचिव म्हणून महत्त्वपूर्ण जबाबदारी सांभाळली आहे.
🔸 बस्तर विभागातील योगदान
हेमंत नंदनवार यांनी नक्षलग्रस्त आणि आदिवासीबहुल असलेल्या बस्तर विभागातील प्रशासनातही सक्रिय सहभाग घेतला आहे. या भागांमध्ये काम करताना त्यांना विशेषतः शांतता प्रस्थापित करणे, विकास योजना पोहोचवणे आणि आदिवासी संस्कृतीचे जतन करणे यावर लक्ष केंद्रित करावे लागले.
3️⃣ प्रशासकीय दृष्टिकोन आणि योगदान
हेमंत रमेश नंदनवार यांचा प्रशासकीय दृष्टिकोन खालील महत्त्वाच्या तत्त्वांवर आधारित आहे:
लोककल्याण आणि विकास (Welfare and Development):-
त्यांच्या कारकिर्दीत, त्यांनी नेहमीच विकास योजनांची अंमलबजावणी करताना वंचित आणि आदिवासी घटकांना केंद्रस्थानी ठेवले.
पर्यावरण आणि उद्योग यांचा समतोल:-
रायगड आणि कोरबा सारख्या औद्योगिक जिल्ह्यांमध्ये काम करताना, त्यांनी औद्योगिक विकास आणि पर्यावरणीय टिकाऊपणा (Sustainability) यांच्यात समतोल साधण्याचा प्रयत्न केला.
ई-गव्हर्नन्स:-
प्रशासकीय प्रक्रियांमध्ये पारदर्शकता आणि वेग आणण्यासाठी ते तंत्रज्ञानाचा प्रभावी वापर करण्यावर विश्वास ठेवतात.
संवेदनशील प्रशासन:-
आदिवासी आणि ग्रामीण भागातील प्रशासनात त्यांनी लोकांप्रती संवेदनशीलता (Empathy) दाखवून प्रशासनाचा विश्वास वाढवला.
निष्कर्ष:-
आयएएस हेमंत रमेश नंदनवार यांचा प्रवास महाराष्ट्रातील एका इंजिनिअर तरुणापासून ते छत्तीसगड प्रशासनातील एक प्रमुख अधिकारी होण्यापर्यंतचा आहे. २००७ च्या बॅचचे अधिकारी म्हणून, त्यांनी जिल्हाधिकारी, संचालक आणि सचिव अशा विविध भूमिकांमध्ये आपले प्रशासकीय कौशल्य सिद्ध केले आहे. त्यांचे औद्योगिक जिल्ह्यांचे व्यवस्थापन, आदिवासी कल्याणावरील लक्ष आणि शिक्षण तसेच पर्यावरण विभागातील योगदान छत्तीसगड राज्याच्या प्रशासकीय प्रगतीमध्ये महत्त्वपूर्ण ठरले आहे. त्यांच्या कामाप्रती असलेल्या समर्पणामुळे त्यांची गणना कार्यक्षम आणि समर्पित आयएएस अधिकाऱ्यांमध्ये होते.